Księżyce Plutona.

ASTRONOMICZNE FAKTY O PLUTONIE
- część 3 - księżyce Plutona.

Spis treści tego rozdziału:

- Charon

- Nix - Nyks i Hydra

- Kerberos - Cerber i Styx -Styks

- Nazwy księżyców Plutona

- Misja New Horizons - Nowe Horyzonty

[źródła dla tego rozdziału:

przede wszystkim moje najulubieńsze źródło:

NASA - http://solarsystem.nasa.gov/ KLIK]

Poniżej jest artystyczna koncepcja wyglądu Plutona.

[Źródło: NASA/Johns Hopkins University

Applied Physics Laboratory Southwest Research Institute]

KSIĘŻYCE PLUTONA

CHARON

Pluton ma 5 znanych nam księżyców (stan w maju 2015 roku), a jego największy księżyc - Charon jest na tyle duży w stosunku do planety i orbituje na tyle blisko niej, że czasem uważa się, iż Pluton - Charon jest podwójnym systemem planet - podwójnym układem planet karłowatych. Odległość między nimi wynosi 19 591 km.
Charon potrzebuje 6,4 dnia ziemskiego, aby okrążyć Plutona. Również 6,4 dnia trwa obrót Charona wokół swej osi. Pluton i jego satelita tworzą układ podwójnie synchroniczny, co oznacza, że są stale zwrócone do siebie tymi samymi stronami. Średnica Charona wynosi 1208 km.

Niżej - Charon sfotografowany 11 lipca 2015
przez sondę New Horizons.
[Credits: NASA/JHUAPL/SWRI]

Charon został odkryty w czerwcu 1978 roku przez Jamesa Christy (ur. 1938) i Roberta Harringtona (21.X.1942-23.I.1993; zmarł on na raka przełyku - to "plutoniczna" choroba) w Unated States Naval Observatory (USNO) Flagstaff Station USA w Arizonie, tylko około sześciu mil od miejsca, gdzie Pluton został odkryty w Lowell Observatory. Panowie Ci nawet nie szukali satelitów Plutona, starali się po prostu udoskonalić orbitę Plutona wokół Słońca!

Christy w dniu 22 czerwca 1978 roku zauważył na zdjęciach wybrzuszenie po jednej stronie Plutona i skonsultował się z Harringtonem, który został w ten sposób współodkrywcą pierwszego księżyca Plutona. Odkrycie ogłoszono 7 lipca 1978 roku i zaproponowano dla satelity Plutona nazwę Charon, bardzo pasującą do niego tematycznie, a ponadto pierwsze cztery litery słowa CHARon są pierwszymi literami w imieniu żony Jamesa Christy - CHARlene.

Status satelity Charona została ostatecznie potwierdzony, gdy Pluton i Charon rozpoczęli serię wzajemnych zaćmień w 1985 roku. Oficjalnie nazwę Charon przyjęto w 1986 roku. Później, Hubble Space Telescope, a nawet zaawansowane teleskopy naziemne, były w stanie dostrzec Charona na orbicie w pobliżu Plutona.

Podobnie, jak w przypadku odkrycia Plutona, tak przy odkryciu Charona, ważne okazały się takie "skorpionowe" cechy, jak ogromna wnikliwość i duch badacza.

Poniżej: dwaj odkrywcy Charona, dużego satelity Plutona -

James Walter Christy (z lewej) i Robert Sutton Harrington.

[Credit: US Naval Observatory]

Pluton i Charon są tak małymi obiektami i znajdują się tak daleko od nas, że są bardzo trudne do zaobserwowania z Ziemi. Kosmiczny Teleskop Hubble'a sfotografował Plutona i Charona w 1994 roku, kiedy Pluton był około 30 au od Ziemi. Zdjęcia te pokazały, że Charon jest bardziej szary niż Pluton (który ma lekko czerwony odcień, a zasadzie jest to brązowo-czerwonawy kolor), co wskazuje, że ciała te są trochę inaczej zbudowane, mają różny skład i odmienną strukturę powierzchni.

Charon ma gęstość około dwukrotnie większą od wody, co oznacza, że składa się z mieszaniny lodu i materiału skalnego. Generalnie nie wiadomo co jest w środku Plutona i Charona i jak wygląda ich powierzchnia. Dowiemy się tego latem 2015 roku, gdy sonda New Horizons zbliży się do nich i prześle nam zdjęcia.
Najnowsze zdjęcia systemu Plutona oraz informacje z misji sondy New Horizons, są w rozdziale I LOVE PLUTO! klik

Poniżej jest zdjęcie z Teleskopu Hubble'a,

które po raz pierwszy ukazało Charona,

jako oddzielny obiekt (1994 rok).

Niżej widać ciekawe płaszczyzny orbit

Plutona i Charona.

Poniżej jest artystyczna wizja systemu Plutona.

NIX - NYKS I HYDRA

Gdy w 2005 roku, w ramach przygotowań do misji New Horizons, naukowcy fotografowali Plutona Kosmicznym Teleskopem Hubble'a, znaleźli dwa małe księżyce krążące wokół Plutona, w tej samej płaszczyźnie co Charon. Te dwa księżyce, pierwotnie oznaczone jako S/2005 P1 i S/2005 P2, później oficjalnie nazwano Nix i Hydra.
Są one dwa do trzech razy dalej od Plutona niż Charon, i są około 5000 razy mniejsze od Plutona (mają od około 35 km do około 45 km szerokości). Mogły one powstać w tym samym czasie co Charon, być może na skutek uderzenia jakiegoś ciała w Plutona.

Poniżej są pierwsze zdjęcia z Teleskopu Kosmicznego Hubble'a, zrobione w maju 2005 roku, wskazujące na obiekty mogące kandydować do miana księżyców, najwyraźniej obracają się one w lewo wokół Plutona. (Później otrzymały nazwę Nix i Hydra.) Kosmiczny Teleskop Hubble'a to projekt współpracy międzynarodowej pomiędzy NASA i Europejską Agencją Kosmiczną.

KERBEROS - CERBER I STYX -STYKS

W 2011 i 2012 roku, naukowcy wykorzystali Hubble'a, aby dostrzec kolejne dwa księżyce (pierwotnie oznaczone jako P4 i P5).

- Kerberos - jako czwarty satelita Plutona - został odkryty 28 czerwca 2011 roku przez duży zespół kierowany przez Marka Showaltera. Odkrycie to zostało potwierdzone na kolejnych zdjęciach Hubble'a wykonanych w dniu 3 lipca i 18 lipca 2011 roku; księżyc ten nie był widziany na wcześniejszych zdjęciach, ponieważ były krótsze czasy ekspozycji. Tymczasowo oznaczono go jako S/2011 (134340) lub P4. Znajduje się on pomiędzy orbitami Nix i Hydry. Kerberos ma średnicę szacowaną na 13 do 34 km.

- 26 czerwca 2012 roku został odkryty przez zespół Marka Showaltera kolejny, piąty księżyc Plutona, Styx - Styks. Odkryto go za pomocą teleskopu Hubble'a, gdy poszukiwano potencjalnych zagrożeń dla misji New Horizons - Nowe Horyzonty, jakie mogłaby spotkać sonda podczas przelotu obok Plutona. Tymczasem oznaczono go jako S/2012 (134340) 1 lub P5. Ma on szacunkowo 10 do 24 km szerokości.

W 2013 roku księżyce te zostały oficjalnie nazwane przez Międzynarodową Unię Astronomiczną (IAU) Kerberos - Cerber (P4) i Styx - Styks (P5).

Naukowcy uważają, cały system Plutona utworzony został na skutek zderzenia innego ciała (wielkości planety) z Plutonem, na początku historii Układu Słonecznego. Według Marka Showaltera z Instytutu SETI, księżyce Plutona tworzą serię starannie zagnieżdżonych orbit, trochę jak w przypadku rosyjskich lalek - matroszek. Nie jest wykluczone, że Pluton posiada więcej niż 5 malutkich księżyców. Nie wiadomo też, czy Pluton posiada jakiś system pierścieni.

Poniżej - artystyczna wizja Plutona

i jego największego księżyca Charona,

wraz ze sondą misji NASA New Horizons.

NAZWY KSIĘŻYCÓW PLUTONA

Księżyce Plutona mają nazwy od różnych postaci mitologicznych związanych z podziemiami:

- Charon jest siwym i brodatym starcem w okrągłym kapeluszu, który łodzią przewoził dusze zmarłych przez rzeki Styx - Styks i Acheron. Zmarli byli zobowiązani do uiszczenia opłaty przewoźnikowi Charonowi za przejazd jego łodzią. Z Wikipedii: Był to posępny starzec, bezwzględny i bezlitosny. Nikt żywy nie miał wstępu do jego łodzi (kilka razy zdarzyło się odstępstwo od tej zasady, ale zawsze ponosił za to karę, np. Herakles za przewiezienie musiał spędzić rok zakuty w łańcuchy), podczas podróży dusze zmarłych musiały wiosłować, a Charon sterował łodzią. Za swe usługi pobierał opłatę – monetę o wartości 1 obola, dlatego zgodnie ze zwyczajem obowiązkiem rodziny było umieszczanie monety w ustach zmarłego. W sztuce przedstawia się Charona jako brodatego, siwego, szpetnego starca ubranego w strój niewolnika (z jednym rękawem) i okrągły kapelusz podróżny. Często stoi w łodzi z wiosłem.

- Nix - Nyks to matka Charona, który jest również boginią ciemności i nocy. W sztuce przedstawiana jest zwykle jako kobieta ze skrzydłami u ramion, w ciemnej szacie, z zawojem wokół twarzy, na rydwanie, w towarzystwie Gwiazd.

- Hydra to 9-ciogłowy - podobny do węża i do psa - potwór, którego jedna głowa była nieśmiertelna. Z Hydrą walczył Herkules - Herakles, zabił ją dzięki pomocy Jolaosa (w czasie wykonywania drugiego zadania dla Erysteusza).

- Kerberos - Cerberus - Cerber to trójgłowy pies pilnujący wejścia do Hadesu, był potomkiem Echidne (potwornej pół-kobiety i pół-węża) i wielkiego potwora Tyfona, który miał węże zamiast nóg. Tylko Orfeusz swą grą na lirze i śpiewem zdołał uśpić czujność Cerbera. Porwanie Cerbera z podziemi było ostatnią, dwunastą pracą Heraklesa.

- Styx - Styks jest mitologiczną Rzeką Umarłych w Hadesie, która oddziela świat żywych od świata umarłych. Styks oplatała Państwo Zmarłych 9 razy. Na wody Styksu przysięgali wszyscy bogowie. Zanurzenie w Styksie czyniło ciało odpornym na ciosy i rany (tak uczyniła Tetyda ze swym synem Achillesem).

[Pltuon to dziewiąta planeta; jest dziewięć głów Hydry, dziewięć razy Rzeka Zmarłych Styks okrąża Państwo Zmarłych.

Nazwy księżyców Plutona zostały wybrane na podstawie wyników głosowania internetowego, które odbyło się w lutym 2012 roku. Oddano 500 000 głosów.]

MISJA NEW HORIZONS - NOWE HORYZONTY

Sonda NASA New Horizons [czyli nowe horyzonty] jest pierwszą misją badawczą wysłaną do systemu Plutona i innych obiektów Pasa Kuipera. Rozpoczęła się ona w styczniu 2006 roku. Podróż statku kosmicznego do układu Plutona trwała 9 lat. W obecnym, 2015 roku, zespół naukowców z misji NASA New Horizons, obserwuje zbliżanie się sondy do Plutona. Najbliższe podejście jest planowane na dzień 14 lipca 2015 roku, wszyscy z niecierpliwością i napięciem czekamy na tę historyczną chwilę. Zapewne żyją jeszcze jakieś osoby, które pamiętają odkrycie Plutona w 1930 roku, a teraz doczekały się dotarcia doń statku kosmicznego. Jeśli wszytko pójdzie dobrze, wówczas przed rokiem 2020 sonda New Horizons złoży wizytę innym jeszcze obiektom w Pasie Kuipera.

Poniżej są ilustracje obrazujące lot sondy New Horizons do Plutona i jego księżyców.

Więcej na temat misji sondy New Horizons piszę w rozdziale
http://jolanta-golebiewska.pl.tl/Pluton-_-sonda-New-Horizons-.-.htm KlIK

[Istotne są literki N i H;

New Horizons,

Nix i Hydra - księżyce odkryte w 2005 roku,

Hubble'a teleskop pomocny przy odkryciach satelitów Plutona.]

Strona misji New Horizons NASA's Mission To Pluto
jak niżej na obrazku -
http://pluto.jhuapl.edu/index.php KLIK.

Przejście do następnego rozdziału: Ciąg dalszy o księżycach Plutona KLIK