GALERIA MOICH KSIĄŻEK
O ASTRONOMII, KOSMOSIE I KOSMOLOGII
- kontynuacja;

Oto mały fragment książki Michio Kaku "Hiperprzestrzeń. Wszechświaty równoległe, pętle czasowe i dziesiąty wymiar", tytuł oryg.: Hyperspace. A Scientific Odyssey through Parallel Universes, Time Warps and the Tenth Dimension (wyd. Prószyński i S-ka, Warszawa 1994).

"W 1925 roku w świecie nauki pojawiła się nowa teoria. Z oszałamiającą, prawie kosmiczną prędkością teoria ta obaliła pielęgnowane od dawna koncepcje materii, obowiązujące od czasów starożytnych Greków. Prawie bez wysiłku poradziła sobie z wieloma od dawna nierozwiązanymi, fundamentalnymi problemami, które niepokoiły fizyków przez stulecia. Z czego zrobiona jest materia? Co utrzymuje ją w całości? Dlaczego objawia się w nieskończonej różnorodności takich form, jak gazy, metale, kamienie, ciecze, kryształy, ceramika, szkło, błyskawicie, gwiazdy i tak dalej? Nową teorię ochrzczono mechaniką kwantową. Dała nam ona pierwszy dogłębny opis przyrody otwierający tajemnice atomu. Świat cząstek elementarnych - niegdyś królestwo niedostępne dla fizyków - zaczął teraz wyjawiać swoje sekrety. [...]
Bardzo szybko teoria kwantowa zaczęła tworzyć pojęciową bazę, która pozwalała opisać widzialny Wszechświat, dzięki przyjęciu założenia, że materia jest zbudowana z atomów i ich składników. [...] Atomy składają się z elektronów krążących wokół jądra, które z kolei zbudowane jest z protonów i neutronów. Istotę zasadniczych różnic między piękną geometryczną teorią Einsteina a teorią kwantową można wyrazić następująco:
1. Wszystkie siły powstają dzięki wymianie dyskretnych porcji energii, zwanych kwantami. [...]
2. Różne siły są powodowane przez wymianę różnych kwantów. [...]
3. Nigdy nie możemy określić jednocześnie prędkości i położenia cząstki elementarnej. [...]
4. Istnieje skończone prawdopodobieństwo, że cząstka przetuneluje, czyli dokona skoku kwantowego, przez nieprzepuszczalne bariery.
[...]
Gdyby mechanika kwantowa była niepoprawna, cała elektronika, łącznie z odbiornikami telewizyjnymi, radiem, komputerami, i tak dalej, przestałaby funkcjonować. Co więcej, gdyby teoria kwantowa była błędna, atomy naszego ciała zapadłyby się, a my sami natychmiast uleglibyśmy rozpadowi."

Poniżej jest spis treści książki Michio Kaku "Hiperprzestrzeń. Wszechświaty równoległe, pętle czasowe i dziesiąty wymiar".

Wkraczamy w piąty wymiar:
- Światy poza przestrzenią i czasem
- Matematycy i mistycy
- Człowiek, który "zobaczył" czwarty wymiar
- Tajemnica światła - wibracje w piątym wymiarze

Unifikacja w dziesięciu wymiarach:
- Kwantowa herezja
- Zemsta Einsteina
- Superstruny
- Sygnały z dziesiątego wymiaru
- Przed stworzeniem

Tunele czasoprzestrzenne - bramy do innego wymiaru:
- Czarne dziury i wszechświaty równoległe
- Zbudować wehikuł czasu
- Zderzenia wszechświatów

Władcy hiperprzestrzeni:
- Dalej niż przyszłość
- Los Wszechświata
- Posumowanie

Oto małe fragmenty z przedmowy do książki Clifforda A. Pickovera "Czas. Najbardziej tajemnicze zjawisko Wszechświata", tytuł oryg.: Time: A Traveller's Guide (wyd. Amber 1999).

"Współcześni fizycy zgodziliby się, że czas to jedna z najdziwniejszych własności naszego Wszechświata. [...] Wprawdzie badania nad czasem weszły w zakres nauki w epoce Galileusza i Newtona, ale wszechstronne wyjaśnienie jego istoty przedstawione zostało dopiero w XX stuleciu przez Einsteina, który oświadczył, że czas, w gruncie rzeczy, jest po prostu tym, co odczytujemy na jakimś zegarze. Zegarem tym może być rotacja planety, piasek przesypujący się w klepsydrze, bicie serca czy drgania atomu cezu. [...] Wskazówki typowego zegara naszych dziadków przebywają równe odległości w równych odcinkach czasu. Tego rodzaju zegar użyteczny jest w życiu codziennym, jednak współczesna nauka odkryła, że czas może być odkształcany na różne sposoby, niczym glina w rękach jakiegoś kosmicznego rzeźbiarza. [...]
Dzisiaj wiemy, że podróże w czasie nie muszą stanowić domeny jedynie mitów, fantastyki naukowej, hollywoodzkich filmów czy nawet spekulacji fizyków teoretyków. Na przykład obiekt poruszający się z wielką prędkością starzeje się wolniej niż obiekt stacjonarny. Znaczy to, że gdybyśmy wyruszyli daleko w przestrzeń kosmiczną i wrócili, poruszając się z prędkością bliską prędkości światła, to odbylibyśmy podróż tysiące lat w przyszłość Ziemi. Poza podróżami z wielką prędkością naukowcy zaproponowali wiele innych sposobów przemieszczania się w czasie za pomocą maszyn, które nie naruszają, jak się wydaje, żadnych znanych dziś praw fizyki. [...]
Pierwszym istotnym przyczynkiem Einsteina do badań czasu, było zrewolucjonizowanie fizyki za pomocą szczególnej teorii względności. Polegało ono na wykazaniu, jak czas zmienia się w trakcie ruchu. Dziś naukowcy nie uważają zagadnień czasu czy ruchu za absolutne, określane w jeden poprawny sposób. Ponieważ czas zależy od prędkości, z jaką się podróżuje, w centrum Wszechświata nie może istnieć żaden zegar, zgodnie z którym wszyscy mogliby nastawiać zegarki. Całe nasze życie to mgnienie oka kosmity podróżującego z prędkością bliską świetlnej. Dzisiaj mechanika Newtonowska stała się szczególnym przypadkiem teorii względności Einsteina (słowo względność bierze się stąd, że wygląd świata zależy od naszego stanu ruchu, czyli jest względny).

Dla kogo przeznaczona jest ta książka? Książka ta pozwoli odbyć podróż przez czas i przestrzeń czytelnikowi, który nie musi być ekspertem w dziedzinie fizyki. [...] Czytelnik, gdy dotrze do końca książki, będzie w stanie:
- Dobrze orientować się w diagramach czasoprzestrzennych, stożkach świetlnych i machinach czasu,
- Zaimponować przyjaciołom takimi terminami, jak kosmiczne linie momentu, prędkości transcendentnie nieskończone, przekształcenia Lorentza, połączenia przyczynowe, ruchy nadświetlne i ultraświetlne, czasoprzestrzenie Minkowskiego, wszechświaty Gödla, zamknięte krzywe czasowe oraz cylindry Tiplera,
- Pisać lepsze historie science fiction dla takich seriali, jak Star Trek czy Z Archiwum X,
- Tworzyć symulacje komputerowe rozmaitych aspektów podróży w czasie,
- Dostrzec, jak ograniczone, w gruncie rzeczy, są poglądy ludzkości na zagadnienie czasu,
- Zrozumieć, że podróże w czasie są możliwe."

Niżej jest spis treści książki Marcusa Chowna "Poświata stworzenia. Od ognistej kuli Wielkiego Wybuchu do mikrofalowych zmarszczek kosmicznego tła", tytuł oryg.: Afterglow of Creation. From the fireball to the discovery of cosmic ripples (wyd. Zysk i S-ka, Poznań 2006).

Wstęp. Świat widziany w mikrofalowych oczach

Część pierwsza. Najtrudniejszy pomiar:
- Wielki Wybuch - Dlaczego uwierzyliśmy w tak niedorzeczny pomysł (tajemnicze mgławice, klocki wszechświata, umykające mgławice, początek czasu)
- Niespokojny wszechświat - W jaki sposób Einstein zignorował wniosek wynikający z jego równań (plamka ślepa Einsteina, ewoluujący wszechświat, największa pomyłka Einsteina, czy Wielki Wybuch miał miejsce na naszym podwórku, dlaczego prawo Hubble'a musi być słuszne, dlaczego niebo w nocy jest ciemne, teoria Wielkiego Wybuchu wobec teorii stanu stacjonarnego)
- Pierwotna ognista kula - Synteza pierwiastków w gorącym wielkim wybuchu (świat atomu, zaczyn kosmicznego ciasta, magiczny tygiel, pierwotna ognista kula, promieniowanie ognistej kuli, jedna prognoza za daleko)
- Pomiar temperatury wszechświata - Poszukiwania kosmicznego promieniowania tła (gigantyczne bijące serce, wszechobecne mikrofalowe tło, lawina pomysłów, teleskop w klatce na gołębie, zimne obciążenie, teleskop inny niż wszystkie)
- Widmowy sygnał na 4080 megahercach - Problemy z rożkiem do lodów (gigantyczna srebrna kula na niebie, partnerstwo doskonałe, halo wokół Galaktyki, widmowy sygnał na 4080 megahercach, uporczywy problem, zginęły za naukę)
- Wystarczyły dwa telefony - W jaki sposób odkryto promieniowanie tła (no cóż, zostaliśmy wyprzedzeni, dwaj wybitni astronomowie, wiadomość z początku czasu, pierwsza z wielu cudownych rzeczy, w końcu możemy się zająć prawdziwą nauką, w jaki sposób świat dowiedział się o odkryciu, kontrowersja z Gamowem, atak amnezji, podwójna niesprawiedliwość)
- Poświata stworzenia - Dlaczego nikt wcześniej nie odkrył promieniowania tła (międzygwiezdne termometry, ten facet naprawdę nadstawia karku, ulga i rozczarowanie, pomiar fluktuacji, wczesny wszechświat zdobywa uznanie, ostateczny dowód uznania)
- Najtrudniejszy pomiar w nauce - Dwadzieścia pięć lat nieudanych eksperymentów (jak wydostać się spod płaszcza atmosfery, maksimum i poza maksimum, bakcyl tła, balony, rakiety i samoloty, nowa astronomia, drobiazgowa księgowość, zawsze można coś przeoczyć)
- Garby, ale bez fluktuacji - Kolejne kosmiczne zagadki promieniowania tła (wpływ ruchu Ziemi na promieniowanie tła, narodziny galaktyk, wszechświat jest zbudowany jak szwajcarski ser, oko nad atmosferą)

Część druga. Złoty wiek kosmologii:
- Oko nad atmosferą - NASA decyduje się raz na zawsze rozwiązać problem (idea, która dojrzała do realizacji, kosmiczny Badacz Tła, manewry wokół wahadłowców, wyzwanie po katastrofie Challengera, światła paliły się do późna w nocy, wibracje, wstrząsy i trzaski, eksplodował; tylko nie to!)
- Dziewięciominutowe widmo - Owacje na stojąco dla COBE (tajne widmo, najdoskonalsze ciało czarne, o miesiąc za późno)
- Kosmiczne zmarszczki - COBE znajduje zalążki galaktyk (Różnicowy Radiometr Mikrofalowy, pierwszy ślad, )konferencja prasowa, tajemnica wszechświata?
- Szum i histeria - Dlaczego wyniki COBE trafiły na czołówki gazet (jak sprawić, aby cały świat dostał bzika, doniesienia o śmierci Wielkiego Wybuchu są przedwczesne, komunikat prasowy Berkeley, tłok na podium, twarz Boga, Indiana Jones fizyki, uwaga na Nobla)
- Wszechświat według COBE - powstawanie galaktyk, ciemna materia i inflacja (inne wyjaśnienia odkryć COBE, niewidzialny wszechświat, gorąca i zimna ciemna materia, Wielki Wybuch i mały wybuch, rozwiązanie problemu horyzontu)
- Złoty wiek kosmologii - życie po COBE (balonowe potwierdzenie, w małej skali, złoty wiek kosmologii, przyszłość promieniowania tła)

Poniżej jest kropelka informacji o czarnych dziurach z książki J. Craiga Wheelera "Kosmiczne katastrofy. Supernowe, powstawanie czarnych dziur, narodziny wszechświatów niemowlęcych i rozbłyski promieniowania gamma", tytuł oryg.: Cosmic Catastrophes. Supernovae, Gamma-Ray Bursts, and Adventures in Hyperspace (wyd. Amber 2002).

"Czarne dziury stały się symbolem kulturowym. Niewielu ludzi rozumie fizyczne i matematyczne zawiłości czarnych dziur wynikające z równania Einsteina, lecz niemal każdy rozumie symbolikę czarnej dziury jako rozwartej paszczy połykającej wszystko dookoła, paszczy, z której nie można się wyrwać. Czy jest jakiś rozsądny powód, by starać się o głębsze zrozumienie obiektu strywializowanej kulturowej metafory? Odpowiedź brzmi: naturalnie tak! Każdy, kogo interesuje natura otaczającego nas świata, powinien znać właściwości czarnej dziury. Czarne dziury to znacznie więcej niż prosta metafora utraty i rozpaczy. Choć powstają z gwiazd, nie są gwiazdami. Są obiektami składającymi się z czystej czasoprzestrzeni, które nie poprzestały na zwykłym losie gwiazdy. [...]
Czarne dziury są we Wszechświecie, przenikanym przez siły grawitacji, czymś nieuniknionym. Teoria Einsteina mówi, że jeśli wystarczająco ściśnie się materię, jej grawitacja przezwycięży wszystkie inne siły. Przyczyna tkwi w fundamentalnym E=mc2. Ponieważ materia i energia są wzajemnie zamienne, jedną z implikacji tego równania jest to, że energia ma ciężar. Sama energia zużywana na zapewnienie ciśnienia utrzymującego gwiazdę i sprzeciwiającego się siłom grawitacji, zwiększa siłę przyciągania w polu grawitacyjnym. Im bardziej opieramy się grawitacji, tym bardziej wzmacniamy jej natężenie. W rezultacie jeśli obiekt jest wystarczająco ściśnięty, grawitacja zaczyna w nim dominować. Jakakolwiek siła starająca się temu sprzeciwić, jeszcze bardziej zwiększa przyciąganie. Gdy grawitacja przewyższy wszystkie inne siły, obiekt zapadnie się i utworzy czarną dziurę. [...]
Według ogólne teorii względności czarna dziura jest obszarem w czasoprzestrzeni ograniczonym przez jednowymiarową błonę, którą nazwano horyzontem. Materia lub światło mogą przedostać się przez horyzont do środka, lecz nic, co porusza się z prędkością mniejszą lub równą prędkości światła, nawet samo światło, nie może stamtąd powrócić. Termin horyzont wziął się stąd, że jeśli jakieś zdarzenie, na przykład eksplozja, zajdzie tuż za nim, na zewnątrz, to błysk dotrze do obserwatora i fakt zajścia tego zdarzenia może być przez niego odnotowany. Natomiast jeśli eksplozja nastąpi wewnątrz horyzontu, żadna informacja o tym, że doszło do zdarzenia, nie dotrze do obserwatora. Po znalezieniu się pod horyzontem ucieczka bez przekroczenia prędkości światła będzie niemożliwa. Położenie horyzontu jest więc ściśle związane z faktem, że prędkość światła jest prędkością graniczną dla wszystkich normalnych obiektów. Rozmiary horyzontu zależą od masy czarnej dziury. W przypadku czarnej dziury o masie rzędu 10 mas Słońc, promień horyzontu wynosi około 30 kilometrów. [...] Ogólna teoria względności przewiduje, że materia wewnątrz czarnej dziury zostaje zgnieciona i starci jakąkolwiek rozpoznawalną wartość. Materia zostanie ściśnięta do obszaru mającego zerową objętość i nieskończoną gęstość w środku czarnej dziury. Co więcej, w tym obszarze przestaje istnieć czas i przestrzeń. Obszar ten nazywany jest osobliwością. Cała masa czarnej dziury odpowiedzialna za jej oddziaływanie grawitacyjne, znajduje się dosłownie w tym punkcie - w osobliwości. [...] Osobliwość, w której narodził się nasz Wszechświat, stanowi wyzwanie do nowego, głębszego zrozumienia fizyki."

Oto spis treści książki "Kosmiczne katastrofy" J. Craiga Wheelera.

- Przygotowania do spektaklu. Powstawanie gwiazd i spalanie wodoru w gwiazdach pojedynczych
- Gwiezdna śmierć. Nieuchronny uścisk grawitacji
- Tańcząc z gwiazdami. Ewolucja układów podwójnych
- Dyski akrecyjne. Płaskie gwiazdy
- Białe karły. Kwantowe punkty
- Supernowe. Gwiezdne katastrofy
- Supernova 1987A. Lekcje i zagadki
- Gwiazdy neutronowe. Atomy z wyczuciem kierunku
- Czarne dziury w teorii. W otchłani
- Prawda o czarnych dziurach. Badanie rzeczywistości
- Supernowe, rozbłyski promieniowania gamma i Wszechświat. Dawno, dawno temu i daleko, daleko stąd
- Czarne dziury, wormhole - tunele czasoprzestrzenne i nie tylko. Granice

Linki do stron z informacjami o amerykańskim profesorze astronomii - Craigu Wheelerze:
https://www.as.utexas.edu/~wheel/
https://mcdonaldobservatory.org/research/astronomers/wheeler

Oto spis treści bogato ilustrowanej książki Davida Lamberta i Martina Redferna "WSZECHŚWIAT. Sondy planetarne, główne teleskopy, historia eksploracji kosmosu, najwięksi astronomowie, okresy geologiczne, minerały, Ziemia w liczbach", tytuł oryg.: The Kingfisher Book of the Universe (wyd. SAMP, Warszawa 2005).

Dynamiczna planeta
Niespokojna Ziemia
Powietrze i woda
Życie na Ziemi
Ludzie i planeta
Oblicza oceanów
Życie w oceanach
Ludzie i oceany

Podbój kosmosu:
- Nasze miejsce w kosmosie
- Oglądanie kosmosu
- Ponad atmosferą
- Narodziny rakiety
- Wyprawy na Księżyc
- Prom kosmiczny
- Życie w kosmosie
- Korzystanie z kosmosu
- Strażnicy Ziemi
Układ Słoneczny:
- Układ Słoneczny
- Merkury
- Wenus
- Księżyc
- Mars
- Misje marsjańskie
- Asteroidy i meteoryty
- Jowisz
- Księżyce Jowisza
- Saturn
- Księżyce Saturna
- Uran
- Neptun
- Pluton
- Komety
Gwiazdy:
- Słońce
- Na Słońcu
- Narodziny gwiazdy
- Życie gwiazdy
- Śmierć gwiazdy
- Czarna dziura
Czas i przestrzeń:
- Droga Mleczna
- Grupa Lokalna
- Rosnący Wszechświat
- Narodziny galaktyk
- Burzliwe życie galaktyk
- Echa Stworzenia Świata
- Wielki Wybuch
- Wielka niewiadoma
Kosmiczne pytania:
- Poza czasem
- W poszukiwaniu ET
- Pytania bez odpowiedzi
Fakty i liczby:
- Wszechświat w liczbach
- Słowniczek

Niżej umieściłam spis treści wielce sympatycznej, pięknie ilustrowanej książki "Poznać i zrozumieć KOSMOS", tytuł oryg.: How Things Work in Space (wyd. w serii Poznać i zrozumieć, Amber, Warszawa 1998).

Do najdalszych granic [rakiety i sondy kosmiczne]
Widok z Ziemi:
- Spojrzenie starożytnych
- Nowe spojrzenie [obserwatoria i teleskopy kosmiczne]
- Ukryte znaczenie światła gwiazd
- Grawitacja materii
- Wsłuchując się w kosmos [radioteleskopy]
- Niebo na Ziemi [planetarium]

Badając planety i sięgając dalej:
- Kosmiczna granica [anatomia rakiety kosmicznej]
- Badanie Ziemi
- Kłopoty z Hubble'em
- Szpiedzy z nieba [sztuczne satelity]
- Rentgenowskie oczy [detektory promieniowania gamma]
- Czyściej niż czysto [budowa satelitów]
- Próba wytrzymałości
- Księżycowe krajobrazy
- Na Wenus
- Odkrywanie Czerwonej planety
- Hej, czy jest tam kto?! [statki kosmiczne Pioneer]
- Wielki podróżnik - Voyager

Przygoda ludzkości:
- Od kapsuły do kabiny [promy kosmiczne]
- Maszyna w maszynie
- Potęga płomienia [silniki promów kosmicznych]
- Droga do startu
- Opuszczając Ziemię
- Tragedia Challengera
- Życie w kosmosie
- Powrót na Ziemię
- Materiał na astronautę

Nauka pracy na górze:
- Księżycowe porządki
- Ludzie na Księżycu
- Naprawa za 240 milionów dolarów [Skylab]
- Najmniejszy statek kosmiczny [skafander kosmiczny]
- Laboratorium kosmiczne [Spacelab]

Stacje w kosmosie:
- Dom w kosmosie [stacje orbitalne Salut, Mir, Skylab]
- Pokój w kosmosie
- Narodziny Freedeom [zamiast stacji Freedom zbudowano Międzynarodową Stację Kosmiczną ISS]
- Niebezpieczne kosmiczne śmietnisko
- Blaski i cienie nieważkości
- Pozostawiony w kosmosie
Marsjańska Odyseja

Oto spis treści książki, którą bardzo lubię - "Astronomia dla każdego" Detleva Blocka; tytuł oryg.: Astronomie als Hobby (wyd. Świat Książki, Warszawa 1995).

Dlaczego astronomia?
Z dziejów astronomii:
- Pochodzenie i początki astronomii
- Starożytność i Średniowiecze
- Przełom kopernikański i lata późniejsze
- Wiek XVIII i XIX
- Teorie początku i tworzenia się Wszechświata
- Wiek XX

Astronomiczny elementarz:
- Dzień i noc. Pory roku
- Orientacja na sferze niebieskiej
- Pomiary astronomicznych odległości

Struktura Wszechświata
Księżyc. Słońce
Planety:
- Ogólne wiadomości o orbitach i położeniach planet względem Słońca
- Merkury. Wenus. Mars. Planetoidy
- Jowisz. Saturn. Uran i Neptun. Pluton
Komety i meteoryty

Niebo gwiaździste:
- Liczba, jasność oraz nazwy gwiazd
- Sezonowe zmiany wyglądu nieba
- Gwiazdy okołobiegunowe jako pierwsza pomoc w orientacji na niebie
- Komentarz do kwartalnych map nieba - jakie gwiazdozbiory widzimy w różnych porach roku?
- Niebo gwiaździste w marcu, czerwcu, wrześniu, grudniu
- Zodiak
- Posługiwanie się miesięcznymi mapami nieba
- Gwiazdozbiory nieba południowego

Lornetka, teleskop i inne przyrządy astronomiczne:
- Teleskop Hubble'a
- Bardzo Duży Teleskop (VLT)

Kosmogonia i kosmologia - powstanie i budowa Wszechświata
Czy istnieje życie poza Ziemią?
Wybrane terminy astronomiczne
Dodatek tabelaryczny. Indeks

Spis treści książki Paula Daviesa "Kosmiczny projekt", tytuł oryg.: The Cosmic Blueprint. New Discoveries in Nature's Creative Ability to Order the Universe (wyd. Copernicus Center Press, Kraków 2014).

- Projekt wszechświata (Pochodzenie wszystkiego. Stworzenie z niczego. Całość i części)
- Brakująca strzałka (Mechaniczny wszechświat. Konieczność. Redukcja. Co stało się z czasem? Prawdopodobieństwo. Czy wszechświat umiera?)
- Złożoność (Problem modelowania. Układy liniowe i nieliniowe. Nagła złożoność. Kalkulacje hazardzisty)
- Chaos (Sen faraona. Liczby magiczne. Doprowadzanie wahadła do szaleństwa. Motyla pogoda. Przyszłość nie do poznania)
- Schemat nieregularności (Fraktale. Najbliższa nicości rzecz znana człowiekowi. Najbardziej złożona rzecz znana człowiekowi. Dziwne atraktory. Automaty. Optyczne sprzężenie zwrotne)
- Samoorganizacja (Twórcza materia. Czym jest organizacja? Nowy rodzaj porządku. Przykłady samoorganizacji. Struktury dyssypatywne: teoria formy. Zegar chemiczny. Materia z własną wolą)
- Życie: jego natura (Czym jest życie? Witalizm. Mechanicyzm. Morfogeneza: tajemnica powstawania wzorców)
- Życie: jego pochodzenie i ewolucja (Teoria Darwina. Odstępstwa. Problem strzałki czasu. Pochodzenie. Przepis na cud)
- Roztaczający się wszechświat (Kosmiczna organizacja. Pierwsza sekunda. O symetrii i o ty, jak się jej pozbyć. Ostateczne źródło wszechświata. Samoregulujący się kosmos. Grawitacja: źródło kosmicznego ładu. Grawitacja i tajemnica termodynamiki)
- Źródło stworzenia (Trzecia rewolucja. Tajemnicza siła organizująca natury. Prawa oprogramowania. Prawa biotoniczne. Przyczynowość odgórna. Zasady złożoności i samoorganizacji)
- Zasady porządkujące (Zasady kosmiczne. Zasady porządkujące na poziomie mikroskopowym. Nowe pojęcie przyczynowości. Bardziej szalone pomysły)
- Czynnik kwantowy (Osobliwości kwantowe a zdrowy rozsądek. Co się dzieje z atomem, kiedy się go obserwuje? Poza światem kwantowym. Pomiar kwantowy jako przykład przyczynowości odgórnej. Czy wyższe poziomy są podstawowe? Nielokalność w mechanice kwantowej. Fizyka kwantowa a życie)
- Umysł i mózg (Wzorce, które myślą. Pamięć. Zachowanie. Świadomość. Ponad świadomością)
- Czy projekt istnieje? (Optymiści i pesymiści. Odrodzenie holizmu. Predestynacja. Co to wszystko oznacza?)

"Ostatnimi czasy pojawiły się poważne próby zrozumienia, w jaki sposób wszechświat mógł powstać z niczego, bez zaprzeczania prawom fizyki. Jak jednak coś mogłoby zaistnieć bez przyczyny? Kluczem do osiągnięcia tego pozornego cudu jest fizyka kwantowa. Zjawiska kwantowe są z natury nieprzewidywalne i interdeterministyczne; generalnie nie da się przewidzieć zachowania układu kwantowego w danym momencie. Zasada przyczyny i skutku tutaj nie działa. W świecie kwantowym samorzutna zmiana nie tylko jest możliwa - jest nieunikniona. [...]
Nie jest już absurdem wyobrażanie sobie, że wszechświat powstał samorzutnie z niczego, wskutek procesu kwantowego." - Paul Davies, "Kosmiczny projekt"

Powyżej przytoczyłam malutki cytat z książki "Kosmiczny projekt", ale spieszę wyjaśnić, że wcale nie jest on reprezentatywny dla całej jej treści. Dzieło traktuje bowiem o rozmaitych kwestiach, dotyczących różnych dyscyplin – od matematyki i fizyki przez informatykę i biologię, aż do genetyki i neuronauki. Przyznam, że książka ta nie należy do moich ulubionych lektur popularnonaukowych.

Powyżej widać jedną z moich szczególnie ulubionych lektur popularnonaukowych, książkę bardzo znanego (chyba na całym świecie) fizyka teoretycznego i kosmologa Lawrence'a M. Kraussa "Wszechświat z niczego. Dlaczego istnieje raczej coś niż nic", tytuł oryg.: A Universe from Nothig. Why There Is Something Rather then Nothing (wyd, Prószyński i S-ka 2014). Niżej podaję jej spis treści.

- Opowieść o kosmicznej tajemnicy. Początki
- Ważenie Wszechświata.
- Światło z początku czasu
- Wiele hałasu o nic
- Uciekający Wszechświat
- Darmowy obiad na końcu Wszechświata
- Nasza ponura przyszłość
- Wielki przypadek?
- Nic jest czymś
- Nic jest niestabilne
- Nowe, wspaniałe światy
 

Niżej jest parę map Kosmosu.