ASTROLOGIA - Jolanta Romualda G-Gołębiewska
https://jolanta-golebiewska.pl.tl

Eris, czyli Prozerpina.


ERIS, czyli PROZERPINA (ew. KORA).
 
Poniżej jest artystyczna wizja planety karłowatej
Eris - Prozerpiny.

 
Obiekt, który dziś znamy jako Eris, został po raz pierwszy zauważony i sfotografowany 21 października 2003 roku w Obserwatorium Palomar w Kalifornii [http://www.astro.caltech.edu/palomar/homepage.html KLIK], podczas badań zewnętrznych regionów Układu Słonecznego przez:
- Mike'a Browna, profesora astronomii planetarnej w Kalifornijskim Instytucie Technologicznym w Pasadenie [California Institute of Technology - Caltech http://www.astro.caltech.edu KLIK
- Chada Trujillo [Gemini Observatory http://www.gemini.edu KLIK],
- Davida Rabinowitza [Yale University].
 
Odkrycie zostało potwierdzone 5 stycznia 2005 roku i zostało przedłożone jako ewentualne odkrycie 10-tej planety naszego Układu Słonecznego, ponieważ był to pierwszy obiekt w Pasie Kuipera, który okazał się większy od Plutona. Oficjalnie ogłoszenie odkrycia nastąpiło w dniu 29 lipca 2005 roku.
24 sierpnia 2006 roku Eris - która wtedy jeszcze się tak nie nazywała - otrzymała status planety karłowatej;  oficjalna nazwa Eris została nadana dopiero 14 września 2006 roku.

 
Gdy Eris po raz pierwszy pojawiła się, wywołała dyskusję w środowisku naukowców, ponieważ okazała się być trochę większa od Plutona, co doprowadziło do uściślenia definicji planety. Ostatecznie w dniu 24 sierpnia 2006 roku Międzynarodowa Unia Astronomiczna w Pradze uznała, że Pluton nie będzie już planetą, lecz planetą karłowatą,
- wraz z Eris,
- Ceres (największą planetoidą z pasa planetoid między Marsem a Jowiszem),
- Makemake i Haumeą (obiektami z Pasu Kuipera).
Tak więc na razie (teraz jest 2015 rok) 5 ciał należy do planet karłowatych, lecz być może lista ta powiększy się, bowiem istnieją dziesiątki i setki pretendentów do tego miana; jeszcze nie zakończono badań obiektów z Pasa Kuipera.
 
Poniżej widać mnogość orbit ewentualnych planet karłowatych.


 
Poniżej widać niektóre - te najlepiej poznane - 
planety karłowate: Ceres, Pluton i Eris.
Jest to artystyczna koncepcja, która
porównuje wielkość obiektów.
Skala odległości nie jest zachowana.
[Credit: NASA]

 
Ażeby uhonorować "zasługi Plutona" w historii astronomii, planety karłowate leżące poza orbitą Neptuna - Pluton, Eris, Haumea i Makemake (jak też inne obiekty o sporej masie znajdujące się poza orbitą Neptuna), nazywa się także plutoidami.

 
Według Międzynarodowej Unii Astronomicznej, która określa definicje, planeta karłowata jest to takie ciało niebieskie, które:
- okrąża Słońce,
- ma wystarczającą masę, aby przyjąć prawie okrągły kształt,
- nie oczyściło okolicy wokół swojej orbity,
- nie jest satelitą.
Jest to takie najprostsze, skrótowe objaśnienie. Najlepsza definicja planety karłowatej, jaką znalazłam brzmi: planeta karłowata jest to coś, co wygląda jak planeta, ale nią nie jest
 
Niżej widać orbity wszystkich planet
naszego Układu Słonecznego oraz
orbitę Eris (Eris - "X" była wówczas obiektem 2003 UB313),
jak też orbitę planetoidy Sedny.
[źródło: Obserwatorium Gemini na Mauna Kea na Hawajach]

 
Poniżej na ilustracji widać orbity Eris i Plutona,
oraz planet zewnętrznych Układu Słonecznego.
[Credit: NASA]

 
Proszę spojrzeć niżej na te kosmiczne odległości...
na ilustracji są orbity planet naszego Układu,
oraz orbita Eris i Sedny.
[źródło: Obserwatorium Gemini na Mauna Kea na Hawajach]

 
Oficjalna nazwa Eris to "(136199) Eris", a pierwotne/tymczasowe jej oznaczenie to obiekt "2003 UB313". Był też pomysł nazwy Xena (przez krótki czas nawet używano tego określenia), od wojowniczki z telewizyjnego serialu, jednak on upadł.
W astrologii dość często przyjmuje się inną nazwę dla planetki karłowatej Eris, mianowicie Prozerpina, ewentualnie (b. rzadko) Kora; mitologicznym odpowiednikiem rzymskiej Prozerpiny [łac. Proserpina = dziewczyna] jest grecka Persefona, a inaczej/zamiennie Kora.
Ażeby ustatysfakcjonować i astronomię i astrologię, w dalszej części tego artykułu będę używała podwójnego określenia: Eris - Prozerpina.

 
Grecka Eris (odpowiednik rzymskiej Dyskordii) jest w mitologii uskrzydloną boginią waśni, niezgody, chaosu i nieporządku, która lubiła wzbudzać zazdrość i zawiść oraz powodować gniew i walkę między mężczyznami. Według mitu, na wesele Peleusa i Tetydy wszyscy bogowie zostali zaproszeni, za wyjątkiem Eris,  która - rozwścieczona z powodu jej wykluczenia - złośliwie spowodowała kłótnię wśród bogiń, co doprowadziło do wojny trojańskiej.
 
Zgodnie ze swoim mianem, nowo odkryty obiekt wywołał w środowisku astronomów zamęt (dotyczący definicji planety) i swoistą wojnę o pozostawienie Plutona jako planety. Również w astrologii obiekt ten nie jest jednoznacznie przyjmowany, zarówno jeśli chodzi o przyjęcie nazwy (niektórzy astrologowie pozostają przy określeniu Prozerpina zamiast Eris), jak i określenie jej pozycji, a mianowicie:
- część astrologów przychyla się do uznania Prozerpiny jako nowej władczyni znaku Byka (patrz: książka "Astrologia od początku" - Jarosław Gronert),
- lecz część astrologów nadal pozostaje przy tradycyjnej Wenus jako władczyni Byka, natomiast Eris traktuje jako drugą władczynię znaku Wagi, w tym Eris ma być "ciemną stroną" symboliki Wenus (patrz: książka "Małe planety. Nowe odkrycie astrologii" - Piotr Piotrowski).

 

Eris posiada jednak dwie manifestacje: groźną i łagodną. Istnieje niezgoda destrukcyjna, wywołująca wojny, jak również niezgoda twórcza, będąca duchem współzawodnictwa, pobudzająca do działania. Miejmy nadzieję, że przeważy łagodniejsza strona nowo odkrytej planety karłowatej.

Być może minie wiele lat, zanim - zarówno astronomie, jak i astrologowie - ostatecznie będą jednomyślnie zgodni co roli i pozycji Prozerpiny?/Eris w Układzie Słonecznym i w astrologii.

 
Warto też wspomnieć, iż mitologiczna Prozerpina także nie jest jednoznaczną postacią, bowiem kilka miesięcy spędzała ze swoim mężem Hadesem w podziemnym królestwie (będąc władczynią świata podziemnego i opiekunką dusz zmarłych), a potem, na wiosnę, pojawiała się na ziemi i kolejne miesiące spędzała z matką, sprawując pieczę nad procesami przemiany nasion w rośliny i ciesząc się pięknem rozkwitu ziemskiej natury. W astrologii Prozerpina symbolizuje m.in. dwojakość, dwutorowość, dwa oblicza, umiejętność łączenia dwóch diametralnie różnych postaw, spraw, sytuacji, rzeczy, narodziny/życie i śmierć, jak też procesy transmutacji. Tak więc - z punktu widzenia symboliki - jak najbardziej pasują dwie nazwy do obiektu 2003 UB313: i Eris, i Prozerpina.

Jeśli chodzi o moje prywatne zdanie, to skłaniam się ku opinii P. Piotrowskiego, który w swej książce "Małe planety", dość zgrabnie przekonuje do Eris - bogini niezgody, jako ciemnej strony Wenus i drugiej władczyni znaku Wagi.

 
Eris - Prozerpina potrzebuje aż 557 ziemskich lat, aby okrążyć Słońce.
 
Płaszczyzna orbity Eris - Prozerpiny wykracza daleko poza płaszczyzny planet Układu Słonecznego oraz poza Pas Kuipera, i leży w tak zwanym dysku rozproszonym, złożonym z ogromnej ilości lodowych odłamków. Eris - Prozerpina leży prawie 3 razy dalej od Słońca niż Pluton.
W peryhelium Eris - Prozerpina zbliża się do Słońca na 38 jednostek astronomicznych, a w aphelium oddala na ponad 97 j.a. 
 
Poniższy obrazek ilustruje ekscentryczną orbitę Eris;
dane dotyczą stanu z 2006 roku,
obecnie jest inne położenie obiektów.

 
Planetka Eris Prozerpina jest tak daleko od Słońca, że jej atmosfera zapada się i tworzy zamrożoną lodową glazurę na powierzchni, której istornym składnikiem jest zamrożony metan. Powłoka Eris Prozerpiny jasno błyszczy - jak świeżo spadły śnieg - odbijając jak najwięcej światła słonecznego, które ledwie doń dociera.
 
Naukowcy uważają, że temperatura na powierzchni planetki waha się pomiędzy minus 217 stopni Celsjusza, a minus 243 stopnie Celsjusza. W cienkiej atmosferze - w miarę powolnego (trwającego setki lat) zbliżania się do Słońca - następuje odwilż i zostaje odsłonięta skalista powierzchnia, podobna do powierzchni Plutona.
 
Według danych z 2011 roku średnica Eris - Prozerpiny wynosi 2326 km (średnica Plutona: 2370 km; Pluton jest większy od Eris wg wiedzy z dnia 13 lipca 2015 roku).
 
Na podstawie ruchu Dysnomii, księżyca Eris,
który został sfotografowany przez
Kosmiczny Teleskop Hubble'a i Teleskop Obserwatorium Kecka,
astronom Mike Brown (Caltech) precyzyjnie obliczył,
że Eris jest 27% bardziej masywna niż Pluton. 
[Credit: NASA/ESA i M. Brown (Caltech)]

 
Eris - Prozerpina posiada jeden księżyc o nazwie Dysnomia. Dysnomia jest około 500 razy mniej jasna od Eris; jej średnica to około 150 km. Dysnomia porusza się wokół Eris po niemal kołowej orbicie o okresie około 16 dni.
 
W mitologii greckiej Dysnomia była córką Eris
oraz demonem i boginią bezprawia, chaosu oraz sporów.

 
Poniżej - artystyczna wizja Eris - Prozerpiny
i jej satelity - Dysnomii.
Słońce jest odległą małą gwiazdką.
[Credit: Caltech]

 
 
Przejście do następnego rozdziału:
Dziewiąta Planeta KLIK
 

 




Teksty mojego autorstwa, które znajdują się na mojej stronie proszę wykorzystywać w celach niekomercyjnych, pod warunkiem
podania adresu mojej strony: astrolożka Jolanta Romualda Gałązkiewicz-Gołębiewska https://jolanta-golebiewska.pl.tl

MAPA STRONY (skrót):
PODRĘCZNIK ASTROLOGII PRAKTYCZNEJ - Jolanta Romualda Gałązkiewicz-Gołębiewska - ASTROLOGIA JAKO JĘZYK SYMBOLI - Jolanta Romualda Gałązkiewicz-Gołębiewska - Interpretacja horoskopu urodzeniowego - Interpretacja horoskopu prognostycznego - Interpretacja horoskopu porównawczego - Interpretacja horoskopu dziecka - Interpretacja horoskopu bez godziny urodzenia - Od czego zacząć naukę astrologii? - Żywioły w horoskopie - Jakości czyli krzyże w horoskopie - Polaryzacja czyli biegunowość znaków Zodiaku - Charakterystyka znaków Zodiaku - Hemisfery, czyli półkule w horoskopie - Kwadranty, czyli ćwiartki horoskopu - Domy, czyli sektory horoskopu - Ascendent - Władania, wygnania, wywyższenia i upadki planet- Znaczenie i klasyfikacja planet w astrologii- Merkury w 12 domu horoskopu - Mars w XII domu horoskopu - Gwiazdy stałe w astrologii - Reguły interpretacji astrologicznej - Tranzyty planet - Jaki kolor ma nasz Księżyc? - Jowisz i jego księżyce - Io, Kalisto, Europa i Ganimedes - Planeta karłowata Ceres i misja sondy Dawn - Lecę z misją NASA InSight na Marsa! - Pluton i misja sondy New Horizons - I LOVE PLUTO! - Aktualne zdjęcia oraz informacje z misji sondy New Horizons do Plutona i jego księżyca Charona - Czy na Plutonie jest ciemno? #Pluto Time - Jaki kolor ma Pluton? - Tranzyt Jowisza przez znak Wagi - Historia astrologii - astrologia w dawnej Polsce