[Źródła dla tego rozdziału mojej strony:
http://solarsystem.nasa.gov/ KLIK,
jak też film dokumentalny z 2007 roku
wyprodukowany dla The History Channel pt.
"The Universe. SATURN LORD OF THE RINGS"
("Kosmos. Tajemnice Wszechświata. SATURN WŁADCA PIERŚCIENI").]

 

Saturn jest prawdopodobnie najbardziej znany ze swego systemu pierścieni planetarnych, które czynią go jednym z najbardziej wizualnie niezwykłych obiektów w Układzie Słonecznym. Pierścienie te można zobaczyć za pomocą dobrej lornetki lub teleskopu.
Dogodnym czasem do obserwacji Saturna w tym roku, będzie noc 22/23 maja 2015 roku; Saturn będzie wówczas ustawiony w opozycji w stosunku do Słońca. Patrz - grafika poniżej. Jak widać podczas opozycji Słońca do Saturna, trzy ciała - Słońce, Ziemia i Saturn są w jednej linii, a Ziemia znajduje się pomiędzy Słońcem a Saturnem, a więc Ziemia jest najbliżej Saturna. 

 

Pierścienie Saturna są majestatyczne i lśniące. Składają się z mnóstwa elementów, które nie są jednolite. Poruszają się w nich miliardy cząstek, każda swoim torem. Zwracają uwagę kolorami, cieniami i kształtem. Widzimy je dzięki promieniom Słońca. Podobnie jak Księżyc, odbijają światło. Dlatego pierścienie błyszczą. Wyobraźmy sobie noc na Saturnie; niebo jest całkowicie pokryte świecącymi pierścieniami jaśniejszymi niż nasz Księżyc w pełni. Jasno błyszczą i skrzą się, ponieważ składają się głównie z lodu, którego kryształy załamują światło.

Średnica pierścieni wynosi tyle, ile 21 globów ziemskich ułożonych obok siebie. Te gigantyczne pierścienie są niezwykle cienkie. Ich najmniejsza grubość to zaledwie 20 metrów. Oglądane z boku byłyby zupełnie niewidoczne. Przy wysokości kilku pięter, pierścienie mają proporcje kółka z papieru.

Pierścienie wyglądają jak sztywne tarcze, ale składają się z miliardów kosmicznych okruchów lodu o wielkości od drobinek śniegu do kawałów wielkości domu. Lodowe okruchy w okalających Saturna pierścieniach pędzą z szybkością od około 30 0000 km/h do 60 000 km/h i ścierają się na proch; zderzają się i kruszą się na coraz mniejsze odłamki. W pierścieniach trwa nieustanny ruch; to niebezpieczne miejsce. Uderzenie drobiny wielkości ziarnka piasku pędzącej z szybkością hiperdźwiękową wyrządzi rakiecie podobne straty, jak wystrzał z bliska ze strzelby. Poza pierścieniami jest spokojniej. Łatwiej zwiedzać Saturna z orbity biegunowej niż przy pierścieniach.
Wewnętrzne pierścienie wirują szybciej niż zewnętrzne; to uzasadnione: według prawa Keplera satelita na niskiej orbicie szybciej okrąża obiekt niż te na wyższej.

A teraz mała filozoficzno-astrologiczna dygresja.

Pierścienie są symbolicznym trzymaniem czegoś w ryzach, przy czym czasem mogą być uwierającymi kajdanami galernika, a czasem podkreślają zdyscyplinowanie, odpowiedzialność i poczucie obowiązku; wstępując w tak zwany związnek małżeński obrączka symbolizuje wejście na wyższy stopień życiowej odpowiedzialności. Tak czy owak pierścienie są rodzajem ograniczeń, które albo okoliczności nam narzucają, albo chcemy dobrowolnie się im poddać, bo możemy ze względu na naszą dojrzałość wewnetrzną.
Jeśli człowiek jest w stanie sam siebie ograniczyć,
Saturn w jego horoskopie działa pozytywnie.
Jeśli człowiek nie potrafi ustawić sobie rozsądnych granic,
wówczas Saturn ograniczy go siłą.

U osób zaczynających uczenie się astrologii, Saturn początkowo mrozi krew w żyłach, budzi lęk, strach i obawy i to większe niż naprawdę niebezpieczny Mars wraz z jego agresywną, wojowniczą, gwałtowną i bezwzględną naturą. Bardzo często cieszymy się, że mamy "dobrze posadowionego" czy też "silnego" Marsa w horoskopie urodzeniowym, ale - na dłuższą metę - nie jest to wielki powód do radości. Proszę zwrócić uwagę na to, że media obecnie - dla obu płci - promują "marsowy" styl życia i postawę typowo "marsową": agresywną, bezczelną, bezkompromisową, zaczepną, arogancką, butną, chamską, sprytną, złośliwą (i nosi ona szyld asertywności), jednak postawa ta nie jest dobrym pomysłem na długie, mądre, dobre i owocne życie. Może się zdarzyć, iż ktoś ma "marsowy" plan w rodzaju "żyję szybko, umieram młodo", ale dotyczy to osób o obniżonym instynkcie samozachowawczym tudzież często towarzyszącym temu zaburzonym morale.

Bardziej cenny jest Saturn w horoskopie. Saturn nie daje szybkich profitów, efektownych blitzkrieg-ów i błyskotliwych karier, daje jednak trwale, solidnie i na mocnych fundamentach. Oczywiście droga saturnowa jest długą drogą cierpliwości, dyscypliny, wytrwałości i wyrzeczeń, jak również uczenia się na własnych błędach, ale na końcu satysfakcja jest prawdziwie ogromna, jak ogromna jest gigantyczna a przy tym piękna planeta Saturn. Nie należy obawiać się pierścieni Saturna, warto się z nimi zaprzyjaźnić.

We współczesnej astrologii humanistycznej "Saturn uważany jest za surownego nauczyciela, który wyrabia w nas poczucie odpowiedzialności, uczy samokontroli, logicznego, spokojnego i świadomego działania, zmusza do poszanowania prawa, tradycji, norm, rządzi naszym czasem, udziela lekcji ucząc poprzez bezpośrednie doświadczenie, z którego osoba winna wysnuć odpowiednią naukę i powtarza je tyle razy w życiu, ile jest to niezbędne. Uczy również doświadczać pewnych ograniczeń świata materialnego, a więc wskazuje, że osoba nie zawsze moze realizować to, co jej się zamarzy czy być tam, gdzie w danym momencie przyjdzie jej na to fantazja. Osoba musi nauczyć się cierpliwości i realnej oceny faktów, jak i wlasnych możliwości." - Krystyna Konaszewska-Rymarkiewicz

 

Poniżej widać pierścienie Saturna,

kolor na zdjęciu został wzmocniony.

Fotografię wykonała sonda Voyager

w dniu 17 sierpnia 1981 roku

z odległości prawie 9 mln km.

[źródło - NASA]

 

Przyglądnijmy się pierścieniom Saturna pod kątem astronomii.

Planetę wokół równika otacza wspaniały i efektowny system pierścieni, które nigdzie nie stykają się z powierzchnią Saturna;  układ pierścieniowy oddalony jest o setki tysięcy kilometrów od planety. Pierścienie te przypominają - w mniejszej oczywiście skali - pas asteroid między Marsem a Jowiszem, mogły zatem powstać z rozpadu kilku księżyców Saturna (oraz/albo kawałków komet i asteroid, które się rozpadły). Nie jest znana dokładna geneza powstania saturnowych pierścieni.

 

Jak podaje Wikipedia: Cząstki tworzące pierścienie mają rozmiary od pyłku kurzu do małego samochodu. Istnieją dwie główne teorie dotyczące pochodzenia pierścieni. Jedna z teorii głosi, że pierścienie są resztkami zniszczonego księżyca Saturna. Druga stwierdza, że pierścienie są pozostałością pierwotnej mgławicy, z której powstał Saturn. Część lodu w głównych pierścieniach pochodzi z kriowulkanów Enceladusa.

Oto co o pochodzeniu pierścieni dowiedziałam się
ze wspomnianego na początku tego rozdziału filmu dokumentalnego.

Skąd wzięły się pierścienie?
Toczą się debaty na temat ich powstania.
Uważa się, iż pojawiły się one wraz ze Saturnem
około 4 i pół miliarda lat temu.



Mogą to być resztki księżyców,
które nadmiernie się zbliżyły i rozbiły w zderzeniach.
Grawitacja planety nie pozwoliła odłamkom
odlecieć w Kosmos i tak powstały pierścienie.



Według innej teorii, wielka i szybka planetoida
uderzyła w któryś z księżyców Saturna.
Rozbite kawałki zostały schwytane
przez grawitację i utworzyły pierścienie.

Jak już wspomninalam, grubość pierścieni Saturna jest mała, wynosi około 1-3 km. Średnica pierścieni Saturna - po zewnętrznej stronie -  to około 282 tysiące km. Każdy pierścień okrąża Saturna z inną prędkością.

W pierścieniach można też wyróżnić trzy główne strefy (jak niżej na obrazku), oddzielone wąskimi szczelinami. Pierścień wewnętrzny jest wyjątkowo przezroczysty, zaś środkowy - najjaśniejszy.

 

Zdjęcie pierścieni Saturna wykonane przez

sondę Cassini 3 maja 2005 roku.

[źródło NASA/JPL]

 

Po raz pierwszy pierścienie zaobserwował włoski astronom Galileusz. Ujrzał on dwa błyski po obu stronach Saturna, ale nie miał pojęcia co to jest. Narysował więc pośrodku planetę Saturn, a po bokach dwa małe, stykające się z nim obiekty. Niestety nigdy się nie domyślił co to jest. Identyfikacji pierścieni dokonał dopiero astronom z następnego pokolenia - Christiaan Huygens. Dostrzegł on kilka pierścieni.

Dokładna struktura pierścieni została uwidoczniona po raz pierwszy na zdjęciach wykonanych przez wysłane przez NASA sondy Voyager w 1980 roku. Pierścienie Saturna składają się z miliardów maleńkich kawałków lodu wodnego, jak też z pokrytych lodem fragmentów skał, gruzu oraz pyłu kosmicznego. Pierścienie mają mnóstwo drobnych księżyców umiejscowionych w jednej płaszczyźnie.

Trzeba przynać, że ozdobiony tysiącami pięknych pierścieni Saturn, jest wyjątkowy wśród planet. Wszystkie cztery olbrzymie planety gazowe posiadają pierścienie - wykonane z kawałków lodu i skał - ale żadne nie są tak spektakularne i tak skomplikowane, jak pierścienie Saturna.

Uważa się, że różne kolory w pierścieniach odzwierciedlają różne ilości zanieczyszczenia innymi materiałami, takimi jak kamień lub związki węglowe. Od czystej wody lodowej kolor jest biały.

 

Istnieją różne wersje kolorystyczne saturnowych pierścieni, a

poniżej widzimy pierścienie Saturna w ich naturalnych kolorach.

Jest to zdjęcie z sondy Cassini wykonane w dniu 21 czerwca 2004 roku,

w odległości 6 400 000 km od Saturna.

[źródło - NASA

Credit: NASA/JPL/Space Science Institute]

 

Pierścienie mają stałe odchylenie w kierunku płaszczyny orbity Ziemi (płaszczyny ekliptyki) wynoszące około 27 stopni, będącej w przybliżeniu też płaszczyzną ruchu Satruna, a więc położenie pierścieni względem obserwatora na Ziemi zmienia się w okresie obrotu Saturna wokół Słońca; pierścienie możemy oglądać albo od spodu, albo z boku (i wtedy widać tylko ich cień na tarczy planety) - sytuacja ta powtarza się mniej więcej co 7,5 roku.

Dane z sondy kosmicznej Cassini wskazują, że pierścienie Saturna posiadają własną atmosferę, niezależną od samej planety. 

Jak już wspomniałam, mechanizm powstawania pierścieni wokół planet nie jest do końca wyjaśniony (istnieje parę teorii), ale wydaje się, zwłaszcza w przypadku Saturna, że cząstki tworzące pierścienie są utrzymywane na miejscu przez małe satelity, spełniające rolę "owczarków pilnujących stada". Jak podaje Wikipedia: W układzie Saturna znane są księżyce, których oddziaływanie grawitacyjnie kształtuje wąski pierścień F, zwane księżycami pasterskimi (Prometeusz i Pandora).

 

W tym miejscu przychodzi mi na myśl pewne skojarzenie. Pierścienie Saturna stanowią swego rodzaju barierę broniącą bezpośredniego dostępu do powierzchni planety. Podobnie jest z ludźmi, którzy w swym urodzeniowym horoskopie mają silnego Saturna; w skrajnych przypadkach bronią oni nadmiernie bezpośredniego dostępu do siebie, a więc są uważani za osoby zbyt niedostępne i zdystansowane.

Ponieważ pierścienie także ZDOBIĄ planetę Saturn, dlatego może warto polecać "saturnowym" ludziom, aby chętnie ozdabiali się pierścieniami, które w ten symboliczny sposob pozwolą im wejść w dobry rezonans z pozytywnymi saturnowymi energiami :-D. Ludzie pozytywnie "saturnowi" są uprzejmi, godni zaufania, wytrwali i pracowici, a ponadto potrafią respektować wyznaczone granice (nie narzucają się).

 

Niżej - piękny widok na Saturna i jego pierścienie,

zdjęcie zrobione w dniu 9 lutego 2004 roku,

Cassini był 69 400 000 km od Saturna, 

to jest mniej niż połowa odległości z Ziemi do Słońca.

(Błękitna kropka z lewej strony to księżyc Enceladus.)

Credit: Jet Propulsion Laboratory]

 

 

Główne pierścienie Saturna znajdują się na zewnątrz planety,

są nimi pierścienie C, B i A.
Pierścień A jest prawie przezroczysty;
światło bez trudu przez niego przenika.
Pierścień C jest jeszcze bardziej przejrzysty niż A.

Pierścień D jest wyjątkowo słaby i znajduje się najbliżej planety

(jest ciemny i trudny do zobaczenia).
Pierścienie zewnętrzne E i G są rozmyte.

Skręcony pierścień F jest bardzo wąski.

Najjaśniejszy jest pierścień B.
Pierścień B jest gęsty, pełno w nim materialnych okruchów.

 

Cassini Division - rozłam/przerwa Cassini

jest największą luką-szczeliną w pierścieniach

i oddziela ona pierścienie B i A.

 

[Reference: USGS Astrogeology:

Gazetteer of Planetary Nomenclature -- Ring Nomenclature]

 

Odległość mierzy się od środka planety początku pierścienia.

("luka" czyli szczelina, "rozłam" czyli przerwa)

nazwa pierścienia: D 

odległość: 66,970 - 74,490 km

szerokość: 7,500 km
 

nazwa pierścienia: C

odległość: 74,490 - 91,980 km

szerokość: 17,500 km

 

nazwa pierścienia: luka Columbo

odległość: 77,800 km

szerokość: 100 km

 

nazwa pierścienia: luka Maxwell-a

odległość: 87,500 km

szerokość: 270 km

 

nazwa pierścienia: luka Bond-a

odległość: 88,690 - 88,720 km

szerokość: 30 km

 

nazwa pierścienia: luka Dawes-a

odległość: 90,200 - 90,220 km

szerokość: 20 km

 

nazwa pierścienia: B

odległość: 91,980 - 117,580 km

szerokość: 25,500 km

 

nazwa pierścienia: rozłam Cassini-ego (Cassini Division)

odległość: 117,500 - 122,050 km

szerokośc: 4,700 km

 

nazwa pierścienia: luka Huygens-a

odległość: 117,680 km

szerokość: 285 km - 440 km

 

nazwa pierścienia: luka Herschel-a

odległość: 118,183 - 118,285 km

szerokość: 102 km

 

nazwa pierścienia: luka Russell-a

odległość: 118,597 - 118,630 km

szerokość: 33 km

 

nazwa pierścienia: luka Jeffreys-a 

odległość: 118,931 - 118,969 km

szerokość: 38 km

 

nazwa pierścienia: luka Kuiper-a

odległość: 119,403 -119,406 km

szerokość: 3 km

 

nazwa pierścenia: luka Leplace-a

odległość: 119,848 - 120,086 km

szerokość: 238 km

 

nazwa pierścienia: luka Bessel-a

odległość: 120,305 - 120,318 km

szerokośc: 10 km

 

nazwa pierścenia: luka Barnard-a

odległość: 120,305 - 120,318 km

szerokość: 13 km

 

nazwa pierścienia: A

odległość: 122,050 - 136,770 km

szerokość: 14,600 km

 

nazwa pierścienia: luka Encke -a

odległość: 133,570 km

szerokość: 325 km

 

nazwa pierścienia: luka Keeler-a

odległość: 136,530 km

szerokość: 35 km

 

nazwa pierścienia: rozłam Roche-a  (Roche Division)

odległość: 136,770 - 139,380 km

szerokość: 2600 km

 

nazwa pierścenia: F

odległość: 140,224 km

szerokość: 30 km - 500 km

 

nazwa pierścienia: G

odległość: 166,000 - 174,000 km

szerokość: 8,000 km

 

nazwa pierścienia: E

odległość: 180,000 - 480,000 km

szerokość: 300,000 km

 

Poniżej - zdjęcie Saturna

wykonane przez sondę Voyager.

Specjalnie sztucznie wzmocniono kolory.

[źródło - NASA

Credit: NASA/JPL]

Europejska Agencja Kosmiczna (ESA) zamieściła na swojej stronie internetowej zdjęcie pierścienie Saturna ujętych w taki sposób, że wyglądają jak tęcza.
Fotografia prezentuje fragment pierścienia C, który jest najbliżej Saturna, po lewej stronie oraz pierścienia B, widocznego po prawej. Dane, z których utworzono zdjęcie, pochodzą z ultrafioletowego spektrografu obrazującego UVIS. Obszar widoczny na zdjęciu obejmuje około 10 tysięcy kilometrów, a rozdzielczość wynosi 97 kilometrów.
Fotografię zaprezentowano jako "kosmiczne zdjęcie tygodnia" w maju 2014 roku, ale została ona wykonana (przez sondę Cassini) w 2004 roku.

Źródło powyższej informacji - pogoda.wp.pl 2014-05-06
[http://pogoda.wp.pl/kat,1034985,title,Pierscienie-Saturna-jak-tecza,wid,16583361,wiadomosc.html?ticaid=114e7f]

NASA odkryła niemal niewidoczny gigantyczny pierścień wokół Saturna. Jest on tak wielki, że zmieściłoby się w nim miliard planet wielkości Ziemi. Pierścień odchylony jest o 27 stopni od głównych pierścieni planety. Znaleziono go w odległości 6 milionów kilometrów od Saturna, a z drugiej strony planety jest od oddalony od niej o 12 milionów kilometrów. Jego średnica jest 300-krotnie większa od średnicy Saturna.
Dotychczas istnienie pierścienia umykało uczonym, gdyż składa się on z cząstek kurzu i lodu, które są bardzo od siebie oddalone. Ponadto odbijają niewiele światła. Zauważono go dopiero za sprawą teleskopu Spitzer, który "dostrzegł", że jego temperatura wynosi 80 kelwinów (-193,15 stopnia Celsjusza), a więc jest on cieplejszy od otoczenia.
Istnienie pierścienia może za to wyjaśnić tajemnicę innego księżyca - Japeta. Odkryty w 1671 roku od razu zwrócił uwagę astronomów swoją niezwykłą cechą. Jedna z jego półkul jest bowiem wyraźnie ciemniejsza od drugiej. Astronomowie dotychczas nie byli zgodni, dlaczego się tak dzieje. Teraz naukowcy mówią, że być może pył z gigantycznego pierścienia, który orbituje w kierunku przeciwnym do Japeta, opada na połowę księżyca, gdy ten się do niego zbliża.

Źródło powyższej informacji - interia.pl 2009
[http://facet.interia.pl/obyczaje/nauka/news-odkryto-nowy-gigantyczny-pierscien-saturna,nId,448423]
Poniżej widać artystyczną wizję gigantycznego pierścienia Saturna.

 

Podobno pierścienie Saturna nie będą trwać wiecznie. Niektórzy astronomowie nie pytają już czy znikną, lecz kiedy to nastąpi. Niestety nie znamy sił spajających pierścienie i sądzimy, że ten układ nie może trwać bez końca. Są podstawy, żeby twierdzić, że pierścienie mają "zaledwie" kilkaset milionów lat - świadczy o tym niewielki stopień ich erozji. Okazałe i świecące pierścienie Saturna nie mogły ulegać erozji przez zbyt długi czas, co mogło mieć miejsce w przypadku słabych i ciemnych pierścieni Urana czy Neptuna. Od milionów lat w pierścienie uderzają mikro-meteoroidy. Maleńkie rozpędzone kamyki wybijają materię z pierścieni, powodując ich zanikanie. Czy w związku z postępującą erozją Saturn straci swój atrybut? Przypuszczamy, że z czasem materiał kruszy się na tak małe fragmenty, że zaczynać się liczyć ich ładunek elektryczny i oddziaływania z magnetosferą Saturna. Dodatkowe siły mogą wyrzucić odłamki w Kosmos (jak niżej na obrazku).

Prędzej czy później materiał w pierścieniach Saturna ulegnie rozproszeniu, i pierścień zniknie (jak na obrazkach poniżej). Tak naprawdę nie wiemy, czy pierścienie Saturna są młode, czy też stare. Wiele wiemy już o pierścieniach, ale one wciąż pozostają tajemnicze...

 

Żeby pierścienie Saturna trwały, muszą być odbudowywane. W tej chwili Saturn ma imponujące pierścienie, co znaczy, że ich materia jest uzupełniana. Co ciekawe, pierścienie Saturna mogłyby być uratowane przez kolizję. Najlepszą odbudowę zapewni przybycie zbłąkanej komety, która rozpadnie się, zasilając pierścienie materią (jak na obrazkach poniżej). Tej hipotezy jeszcze nie zweryfikowano.

 

Filmy dokumentalne na youtube o Saturnie:

 

- "Sonda Cassini Akademicka Telewizja Naukowa ATVN"
B. ciekawy 3-częściowy WYKŁAD także dotyczący SATURNA.
https://youtu.be/tSwSoRseRI8 KLIK
https://youtu.be/AscrgVT3Ygk KLIK
https://youtu.be/NDE6ZV9Dt98 KLIK

- "Jak działa Wszechświat" - Saturn 2014 (lektor pl, ok. 45 minut)

 

- "Łowcy pierścieni" (lektor pl, ok. 43 minuty)

lub

i na wielu innych kanałach...

 

 

Poniżej jest zdjęcie Saturna

zrobione przez sondę Voyager 2 z odległości 21 mln km.

Kropki po lewej stronie to księżyce Saturna.

[źródło - NASA

Image Credit: NASA. Credit: NASA Planetary Photojournal]